ΜΟΥΣΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Με αφορμή το άλμπουμ των ACCEPT-STALINGRAD

Λεπτομέρειες: Savvas Sinodinos - 03 Μάιος 2012

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ

ACCEPT-STALINGRAD

Σύμπλεγμα με παιδιά που χορεύουν γύρω από κροκόδειλο σε πλατεία του Στάλινγκραντ.Η καταστροφή γύρω είναι εμφανής.

Οι Accept δεν θέλουν συστάσεις.Αυτή την περίοδο διανύουν τη δεύτερη νεότητά τους.Ο νέος τους τραγουδιστής Mark Tornillo,με τη φρεσκάδα του και την ομοιότητα της φωνής του με του Udo,έχει βοηθήσει πολύ σε αυτό.Όταν άκουσα ότι οι Accept θα βγάλουν τραγούδι και άλμπουμ με τίτλο Στάλινγκραντ,φοβήθηκα για τη θέση που θα πάρουν. Για οποιονδήποτε Γερμανό το όνομα και μόνο ξύνει πληγές.Είτε στους νοσταλγούς,είτε στους πολέμιους του Γ’ Ράιχ.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ

ACCEPT-STALINGRAD

Οι Accept διάλεξαν την προσέγγιση από τη σκοπιά των απλών στρατιωτών που πολέμησαν σε μια απ’τις φονικότερες μάχες της ιστορίας.
Μουσικά,το τραγούδι είναι το καλύτερο του δίσκου και έχει όλα τα φόντα να γίνει ένα κλασσικό κομμάτι των Accept.Εντύπωση προκαλεί στο σόλο της κιθάρας η metal εκτέλεση του ύμνου της παλιάς ΕΣΣΔ.
Διαβάζοντας τους στίχους,μου ήρθε στο μυαλό το λογοπαίγνιο του Bertrand Russell:
War does not determine who is right.Only who is left.(Ο πόλεμος δεν καθορίζει ποιός έχει δίκιο.Μόνο ποιός μένει ζωντανός).

ACCEPT-STALINGRAD

Out along the Volga
Minds set to kill
Men standing ground with iron will

Deathmatch approaching
Evil in stride
Never giving quarter to the other side

Gunfire and bloodshed
Shredding flesh and bone
As young men die in the killing zone

Through streets and factories
Fighting hand to hand
Be prepared to die for the Motherland

So hungry, so cold
But there can be no surrender
For creed and pride, take hold
Blood is the cry, we'll do or die
For Stalingrad
Stalingrad
It's the battle of Stalingrad

Two soldiers dying
Battered and blind
Enemies no more they've come to find

Mission forgotten
Now brothers in death
They hold each other abreast to the final breath

So hungry, so cold
But there can be no surrender
For creed and pride, take hold
So hungry, so cold
We're only following orders(1)
We gave our hearts and souls
Brothers we fight, frozen in time
In Stalingrad
Stalingrad
Frozen in time
Stalingrad
Yeah all brothers we fight

The battle of Stalingrad...
1.Ο μόνος στίχος που χρίζει όχι επεξήγησης αλλά σχολίου.Η άποψη ότι «εμείς απλά εκτελούσαμε διαταγές» ακούστηκε κατά κόρον στην μεταπολεμική Γερμανία για να δικαιολογήσει τα εγκλήματα πολέμου αξιωματικών και στρατιωτών και να ρίξει τις ευθύνες στα ανώτερα κλιμάκια της ηγεσίας του ναζιστικού κόμματος.Άλλη αντίστοιχη άποψη ήταν ότι όλα τα εγκλήματα διαπράχτηκαν από τα SS και τη Γκεστάπο
και ότι ο γερμανικός στρατός (Βέρμαχτ) ήταν αμέτοχος.Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι η Βέρμαχτ συμμετείχε και σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν ναζιστικότερη των ναζί σε σφαγές, μαζικές εκτελέσεις,βιασμούς και λεηλασίες που έγιναν σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η σφαγή των Καλαβρύτων έγινε από τη Βέρμαχτ (117η Μεραρχία καταδρομών,η οποία είχε ‘διαπρέψει’ σε αντίστοιχες επιχειρήσεις στη Σερβία).Στη μάχη του Στάλινγκραντ τα εγκλήματα πολέμου ήταν
η συνήθης πρακτική και από τις δυο μεριές.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ
Η ΚΑΚΗ ΜΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΙ ΦΑΙΝΕΤΑΙ

Χάρτης 1.Ο χωρισμός της ομάδας στρατιών ‘Νότος’ και η πορεία τους.Η παλινωδία της 4ης Panzer οφείλεται στις αλλαγές των διαταγών της από τον Χίτλερ.

Την άνοιξη του 1942 το ανατολικό μέτωπο εκτεινόταν από το Λένινγκραντ στο βορά μέχρι την Αζοφική θάλασσα στο νότο σε μια γραμμή 1000 χιλιομέτρων.Η ηγεσία της Βέρμαχτ ξεχνώντας την ήττα και την υποχώρηση από τη Μόσχα και τα δεινά του πρώτου χειμώνα στην ΕΣΣΔ σχεδίαζε τις εαρινές επιχειρήσεις.Ο Χίτλερ ήθελε αφενώς να σύρει την ΕΣΣΔ σε συνθηκολόγηση όπως στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο πρωτού κινητοποιηθεί το στρατιωτικό και βιομηχανικό δυναμικό των ΗΠΑ
και αφετέρου να καταλάβει τις πετρελαιοπηγές της Κασπίας.
Η επίθεση πήρε την ονομασία Επιχείρηση ‘Μπλε’ (Fall Blau) και είχε δυο στόχους.
Την κατάληψη του Στάλινγκραντ,αχρηστεύοντας το Βόλγα ως οδό ανεφοδιασμού και την κατάληψη των πετρελαιοπηγών της Κασπίας. Το αρχικό σχέδιο ήταν η ομάδα στρατιών ‘Νότος’ να καταλάβει πρώτα το Στάλινγκραντ και στη συνέχεια να βαδίσει νότια για τον Καύκασο και τις πετρελαιοπηγές.Ο Χίτλερ όμως θέλοντας δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη,χώρισε την επιχείρηση σε δυο παράλληλες
και ταυτόχρονες επιχειρήσεις.
Χώρισε την ομάδα στρατιών ‘Νότος’ στα δυο.’Νότος Α’ για τα πετρέλαια και ‘Νότος Β’ για το Στάλινγκραντ (βλ.χάρτη 1).Αντικατέστησε και όποιον από το επιτελείο
του έφερε αντίρρηση και μετά την αναπόφευκτη καθυστέρηση που έφερε η αλλαγή στο σχέδιο,στις 28 Ιουνίου ξεκίνησε η επιχείρηση.Ο Στάλιν περίμενε επίθεση εναντίον της Μόσχας και χρειάστηκε λίγες μέρες για να αντιληφθεί ότι το παιχνίδι παιζόταν
στο Νότο.Σε αντίθεση όμως με τον Χίτλερ,άφηνε τους στρατηγούς του να κάνουν τη δουλειά τους,δεν επενέβαινε και δεν άλλαζε κάθε λίγο τις διαταγές του. Επίσης σε αντίθεση με τον πρώτο χρόνο της εισβολής,τους άφηνε να υποχωρούν αντί να μένουν και να περικυκλώνονται απο τη Βέρμαχτ,κοστίζοντας απώλειες σε στρατιώτες και υλικό.
Αρχικά η γερμανική προέλαση γινόταν με γρήγορο ρυθμό.Αυτό αύξησε την ανυπομονησία του Χίτλερ για την προέλαση στον Καύκασο και άρχισε να πιέζει τους στρατηγούς του για ακόμη γρηγορότερη προέλαση.Προς αυτή την κατεύθυνση άλλαξε τις διαταγές της 4ης Στρατιάς τεθωρακισμένων (4 Panzer) και την έστειλε να βοηθήσει τη ’Νότος Α’.Στη διαδρομή έπρεπε να μοιραστεί τους ίδιους ελάχιστους δρόμους με την 6η Στρατιά.Το μποτιλιάρισμα που έλαβε χώρα επιβράδυνε και τις δυο στρατιές.Λίγο αργότερα ο Χίτλερ άλλαξε ξανά τις διαταγές της 4ης που τελικά βρέθηκε νότια του Στάλινγκραντ.Επίσης ήταν συνηθισμένο φαινόμενο τα Panzer να σπάνε την άμυνα του Κόκκινου στρατού,να προελαύνουν και να σταματούν λίγο μετά λόγω έλλειψης καυσίμων.Καύσιμα υπήρχαν απλά οι γραμμές ανεφοδιασμού της Βέρμαχτ ήταν προβληματικές.

Η ΠΟΛΗ

Χάρτης του Στάλινγκραντ με τις διαδοχικές γραμμές του μετώπου.

Το Στάλινγκραντ είναι χτισμένο στη δυτική όχθη του Βόλγα.Η αρχική ονομασία
της πόλης ήταν Τσαρίτσιν.Προς τιμήν του Στάλιν το 1925 το όνομα άλλαξε σε Στάλινγκραντ.Στα πλαίσια της αποσταλινοποίησης της ΕΣΣΔ το 1961 η πόλη μετονομάστηκε σε Βόλγογκραντ,ονομασία που έχει μέχρι σήμερα.Την εποχή της μάχης είχε μήκος περίπου 30χλμ.,πλάτος περίπου 5χλμ.και πληθυσμό 600000 κατοίκων.Στα βόρεια της πόλης ήταν η βιομηχανική ζώνη,στο κέντρο υπήρχαν κατοικίες και κρατικές υπηρεσίες και στο νότο κατοικίες και σιλό αποθήκευσης σταριού.

RATTENKRIEG-Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΑΡΟΥΡΑΙΩΝ
(Μυομαχία,όπως θα έλεγαν και οι αρχαίοι)

Το σπίτι του Παυλόφ.Ένα από τα πολλά σοβιετικά οχυρά.
Παυλόφ λεγόταν ο αρχιλοχίας που κράτησε το ‘οχυρό’ του
από τις 27-9 ως το Νοέμβριο και την σοβιετική αντεπίθεση.

Με τα πολλά στις 23 Αυγούστου η γερμανική εμπροσθοφυλακή έφτασε στον Βόλγα,λίγα χιλιόμετρα βόρεια του Στάλινγκραντ.Την ίδια μέρα η Λουφτβάφε (γερμανική αεροπορία) εξαπολύει τον πρώτο από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς που ισοπέδωσαν την πόλη.Στο νότο η επίθεση βαλτώνει καθώς
η Βέρμαχτ φτάνει στους πρόποδες του Καυκάσου.Εκεί το έδαφος δεν ευννοεί πλέον
τα panzer και οι Σοβιετικοί προβάλλουν λυσσαλέα αντίσταση.Ο Χίτλερ αντιλαμβάνετε ότι έχει χάσει το παιχνίδι για τα πετρέλαια και ρίχνει το βάρος στη μάχη γοήτρου για το Στάλινγκραντ.Εκεί η 6η Στρατιά μάχεται πλέον μέσα στην πόλη.
Ο βομβαρδισμός την έχει μετετρέψει σε οχυρό.Τα χαλάσματα εμποδίζουν την ανάπτυξη αρμάτων και όπου αυτή είναι δυνατή,τα άρματα είναι ευάλωτα σε αντιαρματικά, νάρκες,βόμβες Μολότοφ και οτιδήποτε άλλο σκαρφίζονται οι Σοβιετικοί για να τα αχρηστέψουν.Οι Σοβιετικοί έχουν μετετρέψει τα κτίρια ή ότι έχει μείνει από αυτά,σε φρούρια.Η πρώτη γραμμή απλά δεν υπάρχει.Οι μάχες γίνονται από σπίτι
σε σπίτι,από δωμάτιο σε δωμάτιο,σε ταράτσες και υπονόμους.Τα καλύτερα όπλα
σε αυτές τις συνθήκες είναι η χειροβομβίδα,το φλογοβόλο,η ξιφολόγχη
και το ακονισμένο φτυάρι.Επίσης οι ελεύθεροι σκοπευτές και από τις δυο μεριές κάνουν θραύση.Ενδεικτικό της έντασης των μαχών είναι ότι ο σιδηροδρομικός σταθμός άλλαξε κατοχή 15 φορές σε μια μέρα,όσες περίπου και ο Τύμβος του Μαμάγιεφ,το ψηλότερο σημείο της πόλης.Η Λουφτβάφε και το πυροβολικό δεν μπορούν να επέμβουν, γιατί τα πυρά θα πέσουν πάνω σε φίλιες δυνάμεις.Αντίθετα από την άλλη όχθη του Βόλγα το πυροβολικό του Κόκκινου στρατού στοχεύει στα γερμανικά μετόπισθεν.Μέσα στην πόλη υπάρχουν ακόμη άμαχοι.Οι Σοβιετικοί απομάκρυναν πριν την επίθεση πρώτα τα τρόφιμα και τα μηχανήματα από τα εργοστάσια και δεν πρόλαβαν να εκκένώσουν πλήρως την πόλη.Αρκετοί άμαχοι έμειναν μέσα στα χαλάσματα,χωρίς τρόφιμα,νερό και θέρμανση καθ’ολη τη διάρκεια της μάχης,από τον Σεπτέμβρη του ’42 ως το Φλεβάρη του ’43.Φυσικά το τίμημα που πλήρωσαν σε απώλειες ήταν βαρύ.Το μεγάλο πρόβλημα των Σοβιετικών είναι
ο ανεφοδιασμός των υπερασπιστών της πόλης.Πολεμοφόδια και ενισχύσεις πρέπει να περάσουν τον Βόλγα με πλοιάρια κάτω από τα πυρά των Γερμανών.
Στις 16 Δεκέμβρη ο Βόλγας πάγωσε λύνοντάς τους τα χέρια.Μέχρι τις αρχές Νοέμβρη οι Γερμανοί κατείχαν το 90% της πόλης.Οι Σοβιετικοί είχαν περιοριστεί σε δυο λωρίδες γης αποκομένες μεταξύ τους στη δυτική όχθη του Βόλγα.Ούτε σκέψη για μεταφορά σιτηρών και πετρελαίου δια μέσω του ποταμού.Αντικειμενικά ο σκοπός των Γερμανών είχε επιτευχθεί.Προς τι λοιπόν τόσο πείσμα;Η πόλη λεγόταν Σταλινγκραντ-η πόλη του Στάλιν.Ικανή αιτία για τον Χίτλερ να τη θέλει σαν τρελός και για τον Στάλιν να την υπερασπιστεί σαν κολασμένος.Δυστυχώς για τον πρώτο,
αυτός και το επιτελείο του είχαν υποτιμήσει την ικανότητα του Κόκκινου στρατού
να μαθαίνει από τα λάθη του και να επουλώνει τις πληγές του.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΟΥΡΑΝΟΣ

Χάρτης 2.Η Σοβιετική αντεπίθεση και η περικύκλωση του Σταλινγκραντ.

Όταν ξεκινούσε η επιχείρηση οι Γερμανοί θεωρούσαν ότι οι Σοβιετικοί έπνεαν τα λοίσθια. Οι απώλειες του Κόκκινου στρατού κατά τη διάρκεια της επίθεσης και η απουσία σοβαρών αντεπιθέσεων από μέρους του,μετέτρεψε την εντύπωσή τους περίπου σε βεβαιότητα.Ακόμη χειρότερα,τα πλευρά της 6ης στρατιάς κάλυπταν οι ρουμάνικες 3η και 4η στρατιές στο βορά και το νότο αντίστοιχα.Δυτικά της 3ης υπήρχαν η ιταλική 8η και η 2η ουγγρική στρατιά.Όλες αυτές ήταν στρατιές μόνο
στα χαρτιά.Είχαν οπλισμό,συνθήκες διαβίωσης και νοοτροπία Α’ Παγκοσμίου πολέμου,υποτυπώδη ή καθόλου αντιαρματικά και ηθικό όσο και η ένδειξη του θερμομέτρου την ημέρα της αντεπίθεσης (πολύ κάτω από το 0).
Οι Σοβιετικοί είχαν γνώση όλων αυτών.
Το σχέδιο της αντεπίθεσης ανήκει στους στρατηγούς Ζούκοφ και Βασιλέφσκυ.
Η ιδέα γεννήθηκε στις 12-9-42 και ήταν η εξής:Το Στάλινγκραντ ήταν το δόλωμα.
Για την υπεράσπισή του διετέθηκαν τόσες δυνάμεις όσες χρειάζονταν για να κρατούν αποσχολημένους και να φθείρουν τους Γερμανούς.Παράλληλα δημιουργήθηκαν και εκπαιδεύτηκαν νέες μονάδες.Αυτές συγκεντρώθηκαν με άκρα μυστικότητα απέναντι από τις ρουμάνικες στρατιές.Οι επίθεσεις θα γινόνταν σε τέτοια απόσταση από την πόλη ώστε να μην έχουν χρόνο να αντιδράσουν η 6η στρατιά και η 4η Panzer. Σκοπός ήταν να κλείσει το δόκανο γύρω από το Στάλινγκραντ.Ήταν μια κλασσική κυκλωτική κίνηση του γερμανικού blitzkrieg προσαρμοσμένη στις σοβιετικές δυνατότητες.
Στις 19 Νοεμβρίου στις 7.20π.μ. ο Ουρανός έπεσε στα κεφάλια των Ρουμάνων
της 3ης στρατιάς.Κάπως έτσι πρέπει να είναι όταν 3500 πυροβόλα,ρουκετοβόλα
και όλμοι ανοίγουν πυρ.Υπάρχουν αναφορές για το έδαφος να τρέμει 50χλμ βόρεια από το πεδιο της μάχης(μια μικρή ιδέα για τα ρουκετοβόλα μπορείτε να πάρετε στο σχετικό βίντεο). Ακολούθησε η επίθεση των αρμάτων με την υποστήρηξη του πεζικού,ακόμη και Κοζάκων πάνω σε άλογα!Μέχρι το μεσημέρι τα σοβιετικά άρματα είχαν διασπάσει τις γραμμές των Ρουμάνων και ορμούσαν νότια.Το νότιο σκέλος της επίθεσης άρχισε την επομένη λόγω κακών καιρικών συνθηκών.Τα αποτελέσματα ήταν τα ίδια.Τρεις μέρες μετά η παγίδα έκλεισε κοντά στο Kalach (βλ.χάρτη 2).Μέσα της υπήρχαν περίπου 300000 Γερμανοί,Ρουμάνοι και Σοβιετικοί που είτε από ανάγκη είτε από μίσος προς το καθεστώς της ΕΣΣΔ,συνεργάζονταν με τους Γερμανούς.

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Η φυσιολογική αντίδραση των Γερμανών θα ήταν μια επιχείρηση εξόδου από τους εγκλωβισμένους με ταυτόχρονη επίθεση για τη δημιουργία διόδου από τις δυνάμεις εκτός του θύλακα το γρηγορότερο δυνατόν για να μην δώσουν χρόνο στον Κόκκινο στρατό να οχυρωθεί και να ενισχυθεί.Αυτό βέβαια σήμαινε υποχώρηση
από το Στάλινγκραντ.
Ο Χίτλερ είχε διαφορετική άποψη.Έχοντας τις διαβεβαιώσεις του αρχηγού της Λουφτβάφε, Γκέρινγκ ότι μπορούσε με αερογέφυρα να παρέχει στην 6η στρατιά τους 500 τόνους εφοδίων ημερησίως που χρειαζόταν και του von Manstein ότι μπορούσε να ανοίξει δρόμο μέσα από τις εχθρικές γραμμές,διέταξε τον διοικητή της 6ης στρατιάς,στρατηγό Paulus να οχυρωθεί και να περιμένει.Υπό ιδανικές συνθήκες τα μεταγωγικά της Λουφτβάφε θα μπορούσαν να μεταφέρουν 350 τόνους εφοδίων.Όταν άρχισε η αερογέφυρα,λίγο ο ρώσικος χειμώνας,λίγο τα αντιαεροπορικά,λίγο τα σοβιετικά μαχητικά,στην καλύτερη μέρα έπιασαν τους 260 τόνους.
Στο γυρισμό απομάκρυναν τραυματίες.Περίπου 30000 άντρες απομακρύνθηκαν έτσι.
Η Λουφτβάφε έχασε 490 αεροσκάφη και 1000 έμπειρους άντρες σε αυτή την επιχείρηση.
Όταν τελικά στις 12 Δεκεμβρίου έγινε η επίθεση (Χειμερινή Καταιγίδα) για να ανοιχτεί
η δίοδος,σκοπός της ήταν να φτάσει μέχρι τις θέσεις των εγκλωβισμένων χωρίς αυτοί να εγκαταλείψουν την πόλη.Κατάφερε να φτάσει ως τα μισά της διαδρομής γιατί
ο Manstein λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΙΚΡΟΣ ΚΡΟΝΟΣ

Χάρτης 3.Η επιχείρηση Μικρός Κρόνος.Με σκούρο καφέ η σοβιετική προέλαση μέχρι τις 18-2-43.
Με κόκκινα βέλη η πρώτη επίθεση στις 16-12-42.

Κάποιος στη Stavka (το σοβιετικό γενικό επιτελείο) ήταν λάτρης της ελληνικής
μυθολογίας.Βάφτισε την κύκλωση της 6ης στρατιάς,επιχείρηση Ουρανός και Μικρός Κρόνος την εκδίωξη των δυνάμεων του Άξονα πίσω στις θέσεις που είχαν πριν τις 11-5-43.
Προκειμένου να τελειώνουν μια και καλή με το Στάλινγκραντ και την περιοχή του Καυκάσου,οι Ζούκοφ και Βασιλέφσκυ πρότειναν να μετατραπεί όλη η περιοχή σε Στάλινγκραντ με εγκλωβισμένη την ομάδα στρατιών ‘Νοτος’.Στις 16 Δεκεμβρίου
ο Κόκκινος στρατός επιτέθηκε στην ιταλική 8η στρατιά(κόκκινα βέλη στον χάρτη 3).
Οι Ιταλοί κράτησαν δυο μέρες.Έπειτα ήρθε η κατάρρευση.Ο Manstein έπρεπε πλέον να κάνει το θαύμα και να σώσει όλο το νότιο μέτωπο από περικύκλωση.Το κατάφερε με τις λιγότερες δυνατές απώλειες για τη Βέρμαχτ.Η μοίρα όμως της 6ης στρατιάς είχε σφραγιστεί.

Η ΧΑΡΙΣΤΙΚΗ ΒΟΛΗ

Ο στρατάρχης Paulus (αριστερά) μετά την παράδοση.

Οι Σοβιετικοί με το ηθικό πλέον στα ύψη,αργά αλλά σταθερά προχωρούσαν μέσα στο θύλακα του Στάλινγκραντ.Οι Γερμανοί δεν είχαν τρόφιμα,καύσιμα,πολεμοφόδια, φάρμακα,οι ασθένειες και το κρύο τους θέριζαν.Εφόδια έφταναν ελάχιστα και μειώθηκαν περισσότερο όταν τα δυο αεροδρόμια του θύλακα έπεσαν στα χέρια των Σοβιετικών.Έπειτα τα εφόδια ρίχνονταν με αλεξίπτωτα έχοντας αμφίβολους παραλήπτες.Πλέον ήταν η σειρά των Γερμανών να ταμπουρωθούν στα χαλάσματα της πόλης.Έχουν αναφερθεί αμέτρητες ιστορίες φρίκης με ‘ήρωες’ Γερμανούς και Σοβιετικούς σε μια μάχη που η απελπισία από τη μια και το μίσος από την άλλη ωθεί τον άνθρωπο στα άκρα.Στις 7 Ιανουαρίου ο στρατηγός Paulus αρνείται πρόταση για παράδοση.Η κατάσταση χειροτερεύει και στις 22 του μήνα ζητά από τον Χίτλερ άδεια να παραδοθεί.Ο Χίτλερ την απορρίπτει.Στις 30 προάγει τον Paulus σε στρατάρχη. Μέχρι τότε κανείς Γερμανός στρατάρχης δεν είχε παραδοθεί.Ουσιαστικά βάζει πιστόλι στον κρόταφο του Paulus και τον προτρέπει να πατήσει την σκανδάλη.
Ο Paulus(επιτέλους) δυσανασχετεί τόσο με τη χειρονομία του Χίτλερ όσο και με
την συνολική αντιμετώπιση της κατάστασης από μέρους του.Παραδίδεται στις 2 Φεβρουαρίου λέγοντας:’Δε θα αυτοκτονήσω για χάρη του δεκανέα από τη Βοημία’. Μαζί του παραδίδονται και 91000 στρατιώτες.Από αυτούς γύρισαν πίσω στη Γερμανία μόλις 5000,οι τελευταίοι από αυτούς το 1955.

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Οι απώλειες των Γερμανών και των συμμάχων τους υπολογίζονται από 500000 ως 850000 άντρες νεκρούς,τραυματίες και αιχμάλωτους.Ο Κόκκινος στρατός έχασε 1130000 άντρες.Κάπου 2 εκατομύρια άνθρωποι στο σύνολο.Μέσα σε αυτούς 13500 σοβιετικοί στρατιώτες που εκτελέστηκαν από τις σοβιετικές αρχές για προδοσία, δειλία,παρεξήγηση, ψύλλου πήδημα,κυρίως στην πρώτη φάση της μάχης και μέχρι την κύκλωση της 6ης στρατιάς.Υπάρχουν 25000 ως 40000 νεκροί άμαχοι από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς.Όταν άρχισαν οι οδομαχίες,η καταμέτρηση
των νεκρών αμάχων ήταν αδύνατη.
Επίσης όποιος στρατιώτης του Κόκκινου στρατού πιανόταν αιχμάλωτος,αυτομάτως περνούσε στην κατηγορία των προδοτών.Αν απελευθερωνόταν,τον περίμενε στρατοδικείο και στην καλύτερη περίπτωση,διακοπές στα γκούλαγκ της Σιβηρίας,
ή ένταξη σε τάγμα ποινής,όπου χρησίμευε ως ναρκαλιευτής χωρίς το αντίστοιχο μηχάνημα φυσικά.Στη χειρότερη περίπτωση κέρδιζε μια σφαίρα στο κεφάλι.
Ο αριθμός αυτών των ανθρώπων παραμένει άγνωστος.

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ

Η μάχη του Στάλινγκραντ ήταν η αρχή του τέλους του Γ’ Ράιχ.Οι απώλειες σε άντρες ποτέ δεν αναπληρώθηκαν πλήρως για τη Βέρμαχτ.Πολλοί Γερμανοί,μέσα σε αυτούς και κάποιοι στρατηγοί άρχισαν να αμφιβάλουν για τις ικανότητες του Χίτλερ.
Οι σχέσεις των Γερμανών με τους συμμάχους τους κλονίστηκαν.Οι Ναζί για να καλύψουν τα ολέθρια λάθη τους,έκαναν λόγο για την ηρωική αυτοθυσία των αντρών της 6ης στρατιάς,ο μηχανισμός προπαγάνδας του Γκέμπελς δούλεψε υπερωρίες.
Ο ίδιος στις 18 Φεβρουαρίου κάλεσε τους Γερμανούς σε ολοκληρωτικό πόλεμο.
Κάθε Γερμανός έπρεπε να αφιερώσει όλους τους πόρους και τις προσπάθειές του για την τελική νίκη.Μέχρι τότε,εκτός από σποραδικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τις απώλειες του μετώπου,οι Γερμανοί δεν είχαν γνωρίσει τον πόλεμο.Από δω και μπρος θα τον ένιωθαν καλά στο πετσί τους.
Από την άλλη οι Σοβιετικοί,παρά τις μεγαλύτερες απώλειές τους,βγήκαν με αναπτερωμένο ηθικό.Ο Στάλιν κέρδισε μια μάχη κυρίως γοήτρου και με το άλλοθι των νεκρών του Στάλινγκραντ μπορούσε να επιβάλει τη θέλησή του σε Τσώρτσιλ και Ρούσβελτ (οι νεκροί του Στάλινγκραντ ήταν περισσότεροι από τους μέχρι τότε συνολικούς νεκρούς Άγγλων και Αμερικάνων).Ο Κόκκινος στρατός πλήρωσε τη Βέρμαχτ με το ίδιο νόμισμα και ήταν πλέον ικανός για επιχειρήσεις που απαιτούσαν ευελιξία και συγχρονισμό.Κέρδισε πολλούς εξαιρετικούς αξιωματικούς που θα τον οδηγούσαν 2 χρόνια μετά στην Καγκελαρία του Ράιχ.Η ηττοπάθεια και η λιποταξία μειώθηκαν κατακόρυφα,κανείς δε λιποτακτεί από ένα στρατό που προελαύνει.
Κλείνω με ένα περιστατικό που έγινε μετά την παράδοση.Μια ομάδα Γερμανών αιχμαλώτων βαδίζει μέσα στα χαλάσματα.Ένας Σοβιετικός αξιωματικός τους δείχνει τα ερείπια και φωνάζει:«Έτσι θα γίνει και το Βερολίνο».Δεν ξέρω αν επέζησε μέχρι τότε,οι συνάδερφοί του όμως πραγματοποίησαν την υπόσχεσή του.

http://www.youtube.com/watch?v=QEBXkbX0z3o

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΝΤΕΟ

Η Κατιούσα (Κατερινούλα θα την λέγαμε εμείς) ήταν ένας πολλαπλός εκτοξευτής ρουκετών που σχεδιάστηκε λίγο πριν τον πόλεμο και πρωτοχρησιμοποιήθηκε τον Ιούλιο του ’41.Εξ’αιτίας του χαρακτηριστικού ήχου της εκτόξευσής της οι γερμανοί την αποκαλούσαν ‘το όργανο του Στάλιν’,εννοώντας το εκκλησιαστικό όργανο.
Στις εκδόσεις του 1945 η Κατιούσα εκτόξευε ρουκέτες των 132mm με πτερύγια σταθεροποίησης και κεφαλή υψηλής εκρηκτικότητας,βάρους 18 κιλών σε αποστάσεις ως 8,5χλμ.Ο εκτοξευτής μπορούσε να μεταφερθεί από φορτηγά των 2,5 τόνων που τα παράθυρά τους ήταν καλυμένα με ατσάλινες πλάκες ή σε σταθερές επίγειες βάσεις με δυνατότητα βολής 48 ρουκετών σε ομοβροντία.Για τον Γερμανό πεζικάριο η Κατιούσα ήταν το φοβερότερο όπλο του σοβιετικού οπλοστασίου και παρά την έλλειψη ακρίβειας,μια ομοβροντία μπορούσε να καλύψει μεγάλη έκταση καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμά της.

Βιβλιογραφία:Antony Beevor:Στάλινγκραντ,Wikipedia:Battle of Stalingrad,
BBC 20th century Battlefield-Stalingrad.
Χάρτης 1: Antony Beevor:Στάλινγκραντ(με χρωματική επεξεργασία από εμένα).
Φωτογραφίες,χάρτες από το ίντερνετ.
Βίντεο από το Youtube.
Το βιβλίο του Beevor και το ντοκυμαντέρ του BBC συνιστώνται ανεπιφύλακτα
για όποιον θέλει περισσότερες πληροφορίες.Επίσης καλές ταινίες επί του θέματος
είναι το Stalingrad του Joseph Vilsmaier (1993) και το γνωστότερο Enemy at the Gates
του Jean-Jacques Annaud (2001).

Γιάννης Αμυγδαλάς