ΜΟΥΣΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΟΝΤΑΣ ΤΗ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ JEFFERSON AIRPLANE -WHITE RABBIT

Λεπτομέρειες: Savvas Sinodinos - 19 Ιούλιος 2012

ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΟΝΤΑΣ ΤΗ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ
JEFFERSON AIRPLANE-WHITE RABBIT

Οι ήρωες του βιβλίου όπως τους είδε ο Tim Burton στην ταινία του.Από αριστερά προς δεξιά:
η Αλίκη,το λευκό κουνέλι,ο Τρελοκαπελάς,η κάμπια με τον αργιλέ της,η Λευκή
και η Κόκκινη Βασίλισσα.Τα αυγόμορφα δίδυμα είναι ο Tweedledee και ο Tweedledum.
Είναι ιδέα μου ή ο γάτος του Cheshire τους κοιτά όλους σαν εν δυνάμει γεύμα;

Η Αλίκη και οι περιπέτειές της στη Χώρα των Θαυμάτων ξεκίνησαν ως ιδέα στο μυαλό του Charles Lutwidge Dodgson το 1862.Ακολούθησε η συνέχεια,
το ‘Μέσα απ’τον καθρέφτη’.Τα εξέδωσε με το ψευδώνυμο Lewis Carroll.
Ορθώς έπραξε γιατί είναι τόσο φευγάτα που οι ανώτεροί του κληρικοί θα τον αφόριζαν και οι συνάδερφοί του μαθηματικοί θα τον μηδένιζαν αν τα υπέγραφε ως συγγραφέας.Ο Carroll ήταν διάκονος και μαθηματικός.Υπάρχει διχογνωμία για το αν ήταν και παιδόφιλος .Ώσπου να αποφασίσουν οι ψυχολόγοι-ψυχίατροι -βιογράφοι του και επειδή η υπόθεση των βιβλίων είναι λίγο-πολύ γνωστή,θα σταθώ στο γενικό πνεύμα τους.Η Αλίκη ακολουθεί το λευκό κουνέλι και φτάνει στη Χώρα των Θαυμάτων.Εκεί ό,τι κινείται,μιλά και διαθέτει (αμφίβολης ποιότητας) νοημοσύνη.Οι περισσότεροι χαρακτήρες των βιβλίων είναι καρικατούρες προσώπων της εποχής του Carroll. Η μια εξωφρενική σκηνή διαδέχεται την άλλη.Τα λογοπαίγνια και τα παράλογα αινίγματα δίνουν και παίρνουν.Υπάρχουν έμμεσες αναφορές σε γεγονότα και καταστάσεις της εποχής με σατυρική και κυνική διάθεση.Στο τέλος και των δύο βιβλίων η Αλίκη ξυπνά για να ανακαλύψει ότι όλα ήταν όνειρο.Το ‘Μέσα απ’τον καθρέφτη’ τελειώνει με μια νύξη του συγγραφέα ότι ίσως όλα όσα ζούμε να είναι ένα όνειρο.

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΑΠΟΓΕΙΩΝΕΙ ΤΟΥΣ JEFFERSON AIRPLANE

Το εξώφυλλο του Surrealistic Pillow. Η Grace Slick σε live της εποχής.

Τον Μάιο του 1966 ήρθε στον κόσμο η Lilith Anderson.Η μητέρα της Signe ήταν τότε η τραγουδίστρια των Jefferson Airplane.Θέλοντας να αφοσιωθεί στην οικογένειά της,ανακοινώνει τον Οκτώβρη ότι εγκαταλείπει τη μπάντα.Τη θέση της παίρνει η Grace Slick.Η πρώτη της δισκογραφική δουλειά με τους Airplane ήταν το Surrealistic Pillow (Φεβρουάριος 1967).Η συμβολή της Grace ήταν καθοριστική.Το Somebody to love και το White Rabbit,τα δυο γνωστότερα τραγούδια των Airplane δηλαδή,είναι το πρώτο σύνθεση του τότε κουνιάδου της Grace,του Darby Slick και το άλλο σύνθεση της Grace,από την προηγούμενη μπάντα της και τα δύο.Εκτός αυτών,η καταπληκτική φωνή της Grace Slick,η εντυπωσιακή της εμφάνιση και το εκρηκτικό της ταπεραμέντο(1) απογείωσαν τους Airplane. Όσο για το τραγούδι;Η ίδια ισχυρίζεται ότι το έγραψε μέσα σε μια ώρα.

Μουσικά θυμίζει το Μπολερό του Ραβέλ.Ένα απλό επαναλαμβανόμενο μοτίβο που αρχίζει ως ψιχάλα και καταλήγει σε κατακλυσμό,με την στεντόρεια φωνή της Grace να σου προκαλεί ρίγη και να σου σηκώνει την τρίχα.Ειλικρινά,όποιος δε νοιώθει έτσι,είναι είτε φαλακρός είτε ασπόνδυλο.Το τραγούδι διαρκεί μόλις δυόμιση λεπτά αλλά προκαλεί τέτοια συναισθήματα που δε χρειάζεται παραπάνω. Και τώρα η πέτρα του σκανδάλου.Οι στίχοι.Την εποχή εκείνη υπήρχε η λογοκρισία των δισκογραφικών/κινηματογραφικών εταιρειών και των ΜΜΕ.Δεν υπήρχε επιτροπή λογοκρισίας για να καταθέτεις τους στίχους και να περιμένεις έγκριση.Απλά η εταιρεία ‘συμβούλευε’ με βάση τα χρηστά ήθη της εποχής για τα σημεία που έπρεπε να ‘στρογγυλέψουν’ οι στίχοι.Το ίδιο έκαναν και οι τηλεοπτικοί σταθμοί.Όποιος δε συμμορφωνόταν έμενε στο περιθώριο.Για παράδειγμα όταν οι Rolling Stones επρόκειτο να παίξουν στο Σόου του Ed Sullivan,ο Sullivan τους ανάγκασε να αλλάξουν το Let's spend the night together σε Let's spend some time together.Σε όποιον αυτά θυμίζουν κάτι,είναι απλή σύμπτωση. Σήμερα δεν υπάρχει λογοκρισία.

Οι Airplane ήδη από την πρώτη τους δουλειά ‘στρογγύλεψαν’ τους στίχους σε δυο τραγούδια κατόπιν παρέμβασης της RCA.Απ’την άλλη οι Airplane ήταν ένα από τα πρώτα ψυχεδελικά συγκροτήματα.Τα παραισθησιογόνα ήταν γι’αυτούς τρόπος ζωής.Το White Rabbit τους ταίριαζε γάντι.Με το πρόσχημα ενός τραγουδιού για την Αλίκη στη χώρα των Θαυμάτων γινόταν έμμεση (εντάξει,το παίρνω πίσω),γινόταν ξεκάθαρη αναφορά σε παραισθησιογόνες ουσίες.Ο τρόπος όμως που γινόταν δε διέφερε από τα γραφόμενα στα βιβλία. Οι λογοκριτές δεν μπορούσαν να κάνουν και πολλά.Θα έπρεπε με το ίδιο σκεπτικό να απαγορεύσουν το τραγούδι,δυο παιδικά βιβλία και καμμιά δεκαρία ταινίες και παιδικές σειρές.Η απήχηση του τραγουδιού ήταν τεράστια.Περιττό να πω πως έγινε ο ύμνος των παιδιών των λουλουδιών,τα οποία επίσης δεν είχαν καμμία σχέση με ναρκωτικά και απαραίτητη μουσική υπόκρουση των ‘ταξιδιάρικων’ πάρτυ των παραπάνω παιδιών.Με τη γλώσσα των αριθμών, έφτασε ως το νούμερο 8 του Billboard,είναι στο 478 της λίστας με τα 500 καλύτερα τραγούδια όλων των εποχών του Rolling Stone και στο Hall of Fame των 500 τραγουδιών που διαμόρφωσαν το Rock & Roll.

Οι Jefferson Airplane με το Surrealistic Pillow αναγνωρίστηκαν ως κορυφαίο γκρουπ και η Grace Slick ως μια από τις καλύτερες γυναικείες παρουσίες της ροκ.Αποκορύφωμα όλων ήταν η συμμετοχή των Jefferson Airplane σε τρια φεστιβάλ που σημάδεψαν τη μουσική (Monterey 1967, Woodstock 1969,Altamont 1969(2)).Μένει τώρα να δούμε αν όντως υπάρχουν αναφορές στα ναρκωτικά στο τραγούδι.Για να διευκολύνω λίγο την κατάσταση,αρίθμησα τους στίχους.

1 One pill makes you larger
2 And one pill makes you small
3 And the ones that mother gives you
4 Don't do anything at all
5 Go ask Alice, when she's ten feet tall

6    And if you go chasing rabbits
7    And you know you're going to fall
8    Tell 'em a hookah smoking caterpillar
9    Has given you the call
10 To call Alice, when she was just small

11 When the men on the chessboard get up
12 And tell you where to go
13 And you've just had some kind of mushroom
14 And your mind is moving low
15 Go ask Alice, I think she'll know

16 When logic and proportion have fallen sloppy dead
17 And the white knight is talking backwards
18 And the red queen's off with her head
19 Remember what the Dormouse said
20 “Feed your head, feed your head”

Στους στίχους 1,2,3 και 4 γίνεται αναφορά σε χάπια που σε μεγαλώνουν,
σε μικραίνουν ή όπως στην περίπτωση των χαπιών της μαμάς,λόγω συχνής χρήσης δε γίνεται τίποτα.Στον 8 υπάρχει μια κάμπια που καπνίζει αργιλέ.
Δεν διευκρινίζεται το περιεχόμενό του.Στους 13 και 14 συναντούμε μανιτάρια που επηρεάζουν το μυαλό.Στον 16 η λογική και οι αναλογίες κοιτούν τα ραδίκια ανάποδα,ανάποδα επίσης μιλά ο Λευκός Ιππότης στο στίχο 17,στον 18 η Κόκκινη Βασίλισσα χάνει το κεφάλι της και στον τελευταίο στίχο η τροφή για το μυαλό προφανώς δεν παραπέμπει σε βασιλικό πολτό.
Αθροιστικά έχουμε 11 αναφορές σε σύνολο 20 στίχων.Μάλλον αθώο είναι το τραγούδι και πρόκειται για παρεξήγηση.

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΑΛΙΚΗΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΦΙΑΛΤΗΣ

Το εξώφυλλο του Refuge Denied.

Το White Rabbit έχει διασκευαστεί σχεδόν σε κάθε είδος μουσικής.Υπάρχουν γενικά δυο τρόποι να διασκευάσεις ένα τραγούδι.Προσαρμόζοντας τον καλλιτέχνη στο τραγούδι,ή φέρνοντας το τραγούδι στα μέτρα του καλλιτέχνη. Ο πρώτος τρόπος είναι μάλλον ανώδυνος γιατί φτιάχνει ένα αντίγραφο του αρχικού.Με το δεύτερο τρόπο υπάρχει το ρίσκο να γελοιοποιηθούν καλλιτέχνης και τραγούδι και να ακούγεται η διασκευή μόνο σε πάρτυ Τσικνοπέμπτης και παρέλαση Καρνάβαλου. Οι Sanctuary είναι μια power metal μπάντα από το Seattle.Στο ντεμπούτο τους,το Refuge Denied του 1988 διασκεύασαν με το δεύτερο τρόπο και εφιαλτικά καλό αποτέλεσμα το White Rabbit.Πρόσθεσαν τους στίχους Little Alice is on drugs again.They've bent her little mind στην αρχή και το She’s dead στο τέλος του τραγουδιού,κάνοντας σαφές ότι το όνειρο της Αλίκης πήρε άσχημη τροπή.Αρχίζοντας το τραγούδι σκέφτεσαι πως είναι μια διασκευή σαν όλες τις άλλες.Ναι,μέχρι το 20ο δευτερόλεπτο.Εκεί οι Sanctuary ρίχνουν την πρώτη γροθιά με την είσοδο της κιθάρας.

Η φωνή του Warrel Dane ακολουθεί και μετατρέπει το τραγούδι από ιστορία του Lewis Carroll σε διήγημα του Edgar Allan Poe,με την υπόλοιπη μπάντα να κινείται στο ίδιο πνεύμα.Το αποκορύφωμα έρχεται όταν ο Dane πιάνει την τελευταία στροφή και αρχίζει το πριόνισμα από τις κιθάρες,το σφυροκόπημα από τα drums και το τελειωτικό headbanging στις ζωντανές εμφανίσεις της μπάντας.Στο τραγούδι έχει βάλει το χεράκι του ο Dave Mustaine (το solo της κιθάρας είναι δικό του),ο οποίος έχει κάνει και την παραγωγή του δίσκου.Δεν ξέρω αν οι Jefferson Airplane έχουν ακούσει τη διασκευή των Sanctuary.Κρίνοντας από τα κατορθώματά της Grace Slick πίσω στα 60’s(3), θέλω να πιστεύω ότι τουλάχιστον αυτή ένα ψιλοheadbanging θα το έριχνε.Για την ιστορία αναφέρω πως οι Sanctuary διαλύθηκαν το 1991 γιατί αρνήθηκαν να πάνε με τη μόδα και να αρχίσουν να grunge-ουνάνε τα όργανά τους νιαουρίζοντας όπως κάθε μπάντα από το Seattle όφειλε να κάνει εκείνη την εποχή.Από τις στάχτες τους ξεπήδησαν οι εξίσου καταπληκτικοί Nevermore.Το Μάιο του 2010 ο Warrel Dane ανακοίνωσε την επανένωση των Sanctuary.Ελπίζω να μην έχουμε νεκρανάσταση του grunge και επανάληψη της ιστορίας.

Σημειώσεις
Στίχος 11-Chessboard:όλο το δεύτερο βιβλίο διαδραματίζεται πάνω σε μια γιγάντια σκακίερα.
Στίχος 19-Dormouse:χαρακτήρας του βιβλίου.
(1),(3):H Grace Slick μεταξύ άλλων:
α)Έχει τον τίτλο του ανθρώπου που αναφέρθηκε πρώτος στον Οιδίποδα-motherfucker στ’αγγλικά- σε ζωντανή εκπομπή της τηλεόρασης.
β)Έχει συλληφθεί τρεις φορές για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ χωρίς να βρίσκεται σε καμμία από αυτές μέσα σε αυτοκίνητο.
γ)Προσπάθησε να ρίξει LSD στο τσάι του προέδρου Νίξον.
Υπόσχομαι στο μέλλον να ασχοληθώ εκτενέστερα με αυτήν.
(2):Αλήθεια,ποιός Μ@#@&@Σ σκέφτηκε να προσλάβει τους Hell’s Angels για security εκείνη τη μέρα;

Βιβλιογραφία:Wikipedia:Alice in Wonderland,Through the Looking Glass,Lewis Carroll,
Jefferson Airplane,Grace Slick.
Φωτογραφίες και εξώφυλλα από το ίντερνετ.
Στίχοι από το αντίτυπό μου του Refuge Denied.
Ορθογραφικά,συντακτικά λάθη δικά μου.

Υ.γ. Όσο για την άποψή μου για τα ναρκωτικά,αυτή συνοψίζεται σε ένα στίχο των Nevermore: There is no stronger drug than reality.